Pas krizës së COVID-19, Komisioni Evropian promovoi mobilitetin virtual dhe, në vitin 2021, prezantoi zyrtarisht mobilitetin e kombinuar në Udhëzimet e reja të Erasmus+ , duke e përcaktuar atë si: “Çdo periudhë studimi ose praktikë jashtë vendit me çdo kohëzgjatje mund të realizohet si një mobiliteti të kombinuar. Mobiliteti i kombinuar është një kombinim i mobilitetit fizik me një komponent virtual që mundëson një shkëmbim bashkëpunues të të nxënit online dhe punës në grup”.
Brenda këtij kuadri, një nga qëllimet kryesore të Zhvillimi i Kapaciteteve për Sistemet e Arsimit dhe Aftësimit Profesional (AAP-së) në Ballkanin Perëndimor , Projekti Erasmus+ (DC-VET WB) ka për qëllim të fuqizojë strategjitë e ndërkombëtarizimit të shkollave VET në të gjithë Ballkanin Perëndimor.
Për të arritur këtë objektiv, ky projekt për ndërtimin e kapaciteteve, që përfshin shtatë organizata partnere nga Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Finlanda, Italia, Kosova, Spanja dhe Mali i Zi, zhvilloi një Kurs e-learning mbi ndërkombëtarizimin për stafin e shkollave VET, i cili është testuar në shkollat VET të Ballkanit Perëndimor. Ndërkohë, partnerët e projetit DC-VET WB identifikuan shtatë shkolla VET që do të përfshihen në pilotimin e tre projekteve të mobilitetit të kombinuar të përqendruara në tema relevante dhe të përbashkëta:
- IT dhe automatizim,
- Energjitë të gjelbra,
- Aftësi ndërvepruese.
Zbatimi i mobiliteteve eksperimentale u zhvillua nga nëntori 2024 deri në maj 2025 me pesë ditë mobiliteti fizik në Shqipëri me nga dy nxënës dhe një person shoqërues nga secili vend, për finalizimin e projektit të tyre të kombinuar nga data 15 deri më 19 shtator 2025.Këto udhëzime hap pas hapi kapin këto tre përvoja, duke ofruar njohuri konkrete dhe rekomandime praktike me qëllim frymëzimin dhe mbështetjen e shkollave të tjera VET në zhvillimin dhe zbatimin e iniciativave të tyre të mobilitetit të kombinuar në të ardhmen.
Hapi i parë në hartimin e projekteve të mobilitetit të kombinuar është përcaktimi i fushës/fushave tematike që janë relevante për fushën e studimit të shkollës suaj të VET dhe që përshtaten mirë në kurrikulat e tyre.
Pasi të përcaktohet fusha tematike, hapi tjetër është gjetja e shkollës/shkollave më të përshtatshme VET që ndajnë të njëjtin interes ose të ngjashëm me atë fushë dhe identifikimi i mësimdhënësit kryesor. Për të ndarë idenë tuaj me mësimdhënësit të tjerë, ne sugjerojmë:
- Për të krijuar një dosje online që përmban dokumente kërkimi në të cilat përshkruani fushën tematike në të cilën dëshironi të përqendroheni dhe idenë tuaj të projektit.
- Të organizoni takime dypalëshe me mësimdhënësin kryesor të shkollës/shkollave të tjera për të diskutuar pikëpamjen e tyre mbi temën dhe për të rënë dakord mbi perimetrin e projektit tuaj në lidhje me fushat tematike, problemet që duhen trajtuar dhe objektivat.
Në këtë hap është thelbësore të jeni të hapur ndaj perspektivave të shkollave të tjera, ideja juaj e projektit duhet të jetë e fokusuar, por mjaft fleksibile për të përfshirë nevojat e organizatës/organizatave të tjera. Kjo është thelbësore për të siguruar angazhimin e të gjitha palëve të përfshira.
Në projektin DC VET WB, shkollat reflektuan mbi temat e mundshme për punë të përbashkët dhe identifikuan tre fusha të përbashkëta tematike: elektronika, energjia e qëndrueshme, automatizimi, TIK dhe aftësitë transversale/kompetencat kyçe. Projektet e mobilitetit të kombinuar mund të aplikohen në të gjitha fushat e studimit sipas sektorëve dhe prioriteteve të ndryshme të shkollave VET , siç janë shëndetësia dhe kujdesi social, bujqësia dhe teknologjia ushqimore, turizmi dhe mikpritja, ndërtimi, media dhe komunikimi, dizajni dhe moda, ose sipërmarrja dhe dixhitalizimi.
| Praktikë e mirë nga projekti VET i DC-së
Fushat tematike të përcaktuara nga secili grup shkollash të përfshira në projektin DC VET WB |
|
|---|---|
| Zona tematike | Vendet e përfshira |
|
|
|
|
|
|
Lista kontrolluese
Sipas objektivave të përcaktuara dhe rezultateve të pritshme përfundimtare, shkollat partnere hartojnë aktivitetet specifike që do të zbatohen offline (në shkollë ose në kontekstin lokal) dhe online (me shkollën/shkollat partnere) në një rrugëtim koherent për nxënësit e përfshirë. Për të koordinuar këtë proces, rekomandohet të organizohen një ose më shumë takime mes mësimdhënësve të përfshirë për të:
- t’i përkthejnë objektivat e projektit në aktivitete konkrete offline dhe online, duke krijuar një program që përfshin një përshkrim të shkurtër për secilën prej tyre;
- të përcaktojnë rolet dhe përgjegjësitë brenda secilës shkollë për aktivitetet e ndryshme, të shkëmbejnë kontaktet dhe të identifikojnë protokollet e komunikimit;
- të bien dakord për afatin kohor dhe datat e përbashkëta për sesionet online dhe aktivitetet fizike.
Zgjidhni me kujdes kur dhe si të kombinoni dy komponentët e një projekti të mobilitetit të kombinuar: pjesën online dhe atë fizike. Mund të ketë 3 mënyra kryesore të organizimit për një projekt që përfshin vetëm një mobilitet fizik.
Opsioni 1: Filloni me mobilitetin fizik për të nisur projektin dhe vazhdoni punën përmes takimeve online të organizuara më pas.
Opsioni 2: Organizoni mobilitetin fizik në mes të projektit, me sesione online para dhe pas tij. Kjo do t’u mundësojë nxënësve të përgatiten me aktivitete paraprake para takimit fizik, të forcojnë bashkëpunimin gjatë mobilitetit dhe të finalizojnë punën me një sesion të fundit takimesh online.
Opsioni 3: Organizoni mobilitetin fizik në fund të projektit. Ky format ju jep më shumë kohë të punoni me nxënësit përmes sesioneve online dhe të ndërtoni marrëdhënie mes tyre. Mobiliteti fizik në fund shërben si një ngjarje për të paraqitur rezultatet, për të nxjerrë përfundimet dhe për të finalizuar aktivitetet.
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Sipas tre mobiliteteve të kombinuara pilot, mesatarja e aktiviteteve online është rreth 4 takime, por është e rëndësishme të theksohet se nuk ka një minimum ose maksimum të takimeve online me nxënësit. Kjo varet nga nevojat e mësimdhënësve dhe të vetë projektit. Në grupin që punonte mbi aftësitë transversale, shkollat ranë dakord për një seri seancash online me lehtësues të ndryshëm, duke ndjekur këtë strukturë:
|
Sfidat dhe këshillat:
- Orari: Përputhja e orareve mes shkollave të ndryshme mund të jetë sfiduese. Për këtë arsye, gjatë zbatimit të projektit, grupi i përmendur më sipër u takua online vetëm tre herë, në vend të katër herëve të planifikuara. Për këtë arsye, rekomandohet që datat të përcaktohen që në fillim, duke përdorur mjete si Doodle për të koordinuar disponueshmërinë. Gjithashtu nevojitet fleksibilitet, pasi kalendarët shkollorë mund të përfshijnë javë praktike ose aktivitete të papritura që kërkojnë riorganizim.
- Pyetësori para-aktivitetit:Në këtë fazë mund të përgatitet një pyetësor para-aktivitetit dhe të ndahet me nxënëst në mënyrë që të verifikohen pritjet e tyre. Këtu formulari google i përdorur nga grupi i Automatizimit / IT-së
Lista e kontrollit:
Tani që korniza e projektit të mobilitetit të kombinuar është përcaktuar, është koha për të reflektuar mbi aspektet praktike, siç është përcaktimi se cila klasë dhe sa nxënës do të përfshihen në aktivitete. Numri i pjesëmarrësve të përfshirë mund të ndryshojë në varësi të fushëveprimit të aktiviteteve të planifikuara të projektit dhe burimeve të disponueshme (për mobilitet). Në disa raste, projektet mund të përfshijnë pjesëmarrjen e klasave të tëra ose delegacione nxënësish. Duhet të merren parasysh edhe faktorë të tjerë në këtë fazë: për shembull, nëse mobiliteti fizik zhvillohet në vitin pasues akademik, atëherë nxënësit e vitit të fundit nuk duhet të përfshihen.
Është gjithashtu e rëndësishme të vendosen kanalet dhe mjetet e komunikimit: më të zakonshmet janë email-et e rregullta dhe një dosje e përbashkët në Google Drive, por mund të përdoren edhe mjete të tjera sipas preferencave të shkollës. Platforma E-Twinning, e cila tani është bashkuar në European School Education Platform, mbetet një mjet shumë i vlefshëm për shkollat në strukturimin e projekteve të tyre të kombinuara.
Mbi të gjitha, duhet të përcaktoni platformën e komunikimit online që do të përdorni, për shembull: Zoom, Google Meet, Teams, etj.
Për më tepër, përcaktoni se çfarë lloj materiali do t’ju nevojitet dhe nëse ky material duhet të jetë i disponueshëm në të gjitha shkollat, në mënyrë që aktivitetet të realizohen me sukses. Sa më shumë që projekti juaj të fokusohet në lëndë teknologjike ose STEM, aq më e lartë është mundësia që të nevojiten pajisje të veçanta.
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Për secilin projekt të mobilitetit të kombinuar u krijua një dosje specifike në Google Drive për të: ngarkuar materialet punës (prezantime dhe fotografi). Ditari i Mobilitetit të Kombinuar: Ky dokument lejon shkollat VET të ndjekin përparimin e projekteve të mobilitetit të kombinuar, duke shtuar një emër të shkurtër të aktivitetit, statusin (përfunduar, në proces ose i papërfunduar), nëse aktiviteti ishte online apo offline, një përshkrim dhe link ose fotografi të lidhur. Dokumenti ndahet në katër pjesë që lidhen me fazën e planifikimit, bashkëpunimin online, mobilitetin fizik dhe vlerësimin. Në fund të udhëzimeve hap pas hapi, është i disponueshëm një model i gatshëm. Një grup gjithashtu krijoi një hapësirë në Google Classroom për të koordinuar më mirë nxënësit dhe mësimdhënësit. Sa i përket materialeve, grupet IT/Automatizim dhe Energjia e Gjelbër përdorën një biçikletë, laptopë, panele diellore, kabllo, një dinamo, një bord Arduino R4 WiFi dhe një sensor DHT11. |
Sfidat dhe këshillat
- Pajisjet: Mund të ndodhë që disa materiale të mos jenë të disponueshme në të dyja shkollat. Për shembull, në grupin e Energjisë së ripërtëritshme, një aktivitet i përbashkët nuk ishte i realizueshëm për shkak të mungesës së paneleve fotovoltaike në shkollat boshnjake. Kjo sfidë u zgjidh duke rënë dakord për të kryer aktivitete plotësuese nën temën e përbashkët Energjitë e gjelbra në shkollat VET:
– krijimi i një panelet fotovoltaike diellore në shkollën spanjolle;;
– ndërtimi i gjeneratorëve me biçikletë në shkollën boshnjake;
– kryerja e një aktiviteti kërkimor për energjinë diellore në çatitë shkollës boshnjake.
- Barriera gjuhësore: Këshillohet që të kërkohet një nivel minimal i njohurisë së gjuhës angleze (B1) për nxënësit dhe mësimdhënësit pjesëmarrës për të siguruar komunikim të qetë dhe pjesëmarrje aktive gjatë aktiviteteve online dhe fizike. Nëse nuk është e mundur, një koleg me një nivel të mirë të anglishtes duhet të mbështesë duke përkthyer në gjuhën amtare.
- Ndryshimi i stafit: Mund të ndodhë që mësimdhënësi kryesor të mos mund ta ndjekë projektin e mobilitetit të kombinuar për gjithë periudhën për shkak të mbingarkesës dhe angazhimeve të tjera shkollore. Në raste të tilla, rekomandohet të caktoni një mësimdhënës tjetër me më shumë disponueshmëri dhe të siguroheni që ai të marrë të gjithë informacionin e nevojshëm, duke përfshirë qasjen në Ditarin e Mobilitetit të Kombinuar, për të ruajtur vazhdimësinë e projektit.
Lista e kontrollit:
Komponenti virtual (online) është elementi qendror i mobilitetit të kombinuar dhe mund të zhvillohet para, gjatë, ose pas mobilitetit fizik, në varësi të rrugëtimit të përcaktuar në Hapin 3. Për të siguruar një përvojë mësimore online të qetë dhe me kuptim, mund të kombinoni aktivitete sinkrone dhe asinkrone për të ruajtur fleksibilitetin dhe përfshirjen e nxënësve.
Shembuj të aktiviteteve sinkrone:
- Lojëra ice-breaker dhe aktivitete për ndërtimin e ekipit për të krijuar besim midis nxënësve;
- Mësime virtuale për të prezantuar ose eksploruar së bashku temat e projektit;
- Diskutime dhe debate në grup me mësimdhënës ose ekspertë të jashtëm;
- Detyra bashkëpunuese në ekipe me përbërje ndëkombëtare;
- Takime të rregullta për të monitoruar progresin dhe për mbështetje të nxënësve;
- Zhvillimi i prototipeve;
- Krijimi i prezantimeve të përbashkëta.
Në fund të çdo sesioni online, rekomandohet të organizohet një përmbledhje për të shpjeguar atë që u bë dhe për të dhënë detyrat për sesionet e ardhshme. Gjithashtu, duhet të mblidhet feedback nga nxënësit për të përmirësuar sesionet e punës që pasojnë. Feedback-u mund të përfshijë pyetje mbi përshtypjen e përgjithshëme, atë që nxënësit mësuan dhe çfarë mund të përmirësohet.
Aktivitete asinkrone (detyra me ritëm të pavarur) mund të përdoren për të thelluar punën dhe për t’u përgatitur për sesionin e ardhshëm sinkron së bashku me nxënësit e tjerë. Disa shembuj aktivitetesh:
- Shikimi i mësimeve ose tutorialeve të regjistruara, duke përfshirë videot e bëra nga nxënës të shkollës/shkollave të tjera si pjesë e projektit mësimor;
- Përfundimi i detyrave kërkimore ose detyrave të tjera, të cilat do të ndahen më pas online;
- Ngarkimi i detyrave ose punës së projektit të kryer në nivel lokal (për shembull, një përshkrim i qytetit ku ndodhet shkolla, për t’u ndarë me shkollën/shkollat e tjera);
- Përdorimi i mjeteve bashkëpunuese (p.sh. dokumente të përbashkëta, tabela dixhitale, aplikacione për menaxhimin e projekteve).
Roli i mësimdhënësve
Në këtë fazë, mësimdhënësit nga vende të ndryshme duhet të planifikojnë aktivitetet së bashku dhe të prezantojnë sesionet e punës me ligjërata ose prezantime, kur është e nevojshme. Më e rëndësishmja, roli i mësimdhënësve është të lehtësojnë ndërveprimin mes nxënësve nga vende të ndryshme, të cilët mund të hasin vështirësi për shkak të mjetit online dhe barrierave gjuhësore. Gjithashtu, mësimdhënësit duhet të jenë të gatshëm të zgjidhin problemet teknike, të gjejnë alternativa në rast problemi dhe të ofrojnë feedback konstruktiv.
Në fund, pas aktiviteteve, mësimdhënësit duhet të përmbledhin rezultatet dhe të ndjekin aktivitetet në mjetet e dedikuara, si Ditari i Mobilitetit të Kombinuar ose instrumente të tjera digjitale (p.sh. platforma e-Twinning, Google Classroom, etj.).
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Për aktivitetin icebreaker, grupi i Automatizimit përdori një tabelë Miro, ku secili nxënës mund të prezantohej duke shkruar emrin dhe disa hobi ose tipare kryesore. Takimet e ardhshme mund të planifikohen në javën ose muajin e ardhshëm, sipas preferencave dhe nevojave të shkollave. E rëndësishme është të sigurohet koherenca me aktivitetet offline për të arritur objektivat e projektit. Për shembull, në rastin e një projekti mbi aftësitë transversale, çdo vend prezantoi planin e tyre të biznesit.
|
Sfidat dhe këshillat
- Bashkëpunimi mes nxënësve nga vende të ndryshme: Bashkëpunimi virtual mund të jetë sfidues, pasi është më e vështirë për nxënësit të njohin njëri-tjetrin dhe të krijojnë një klimë besimi. Për këtë arsye, rekomandohet fuqimisht përdorimi i mjeteve interaktive gjatë takimeve online. Për shembull, një grup përdori një kuiz Kahoot mbi sistemin MQTT dhe IoT për të verifikuar përparimin e nxënësve dhe në të njëjtën kohë për të krijuar një ambient argëtues.
- Probleme me internetin dhe problemet teknike: Gjatë sesioneve online mund të ndodhin probleme teknike, si lidhje të paqëndrueshme interneti ose mikrofonë që nuk funksionojnë. Për të parandaluar këtë, rekomandohet të kontrollohen parametrat e mikrofonit dhe lidhja me internetin gjatë takimeve të mësimdhënësve përpara nisjes së aktiviteteve me nxënësit.
Lista e kontrollit:
Gjatë përgatitjes së mobilitetit fizik, i cili mund të planifikohet para, gjatë, ose pas aktiviteteve online, në varësi të rrugëtimit të mobilitetit të kombinuar të përcaktuar në Hapin 3, është e rëndësishme të ndiqen këto hapa:
- Shkolla pritëse ndan një paketë informacioni me informacion praktik (akomodimi, opsionet e transportit dhe kontaktet lokale) dhe një formular regjistrimi;
- Organizohen një takim online para nisjes me të gjithë pjesëmarrësit për të prezantuar agjendën paraprake, për të rishikuar infokit-in dhe për të mbledhur të dhënat e regjistrimit;
- Çdo shkollë e përfshirë në projekt kujdeset për logjistikën, siç është blerja e biletave të fluturimit ose autobusit dhe rezervimi i akomodimit, në përputhje me buxhetin e projektit;
- Nëse është e nevojshme, përgatitni dokumentet Erasmus+ (për shembull, Marrëveshjen e Mësimit dhe Marrëveshjen e Mobilitetit);
- Mësimdhënësit finalizojnë agjendën dhe aktivitetet përkatëse.
Gjatë mobilitetit fizik, mund të organizohen një gamë e gjerë aktivitetesh, të tilla si:
- Aktivitet për ice-breaking;
- Mësime teorike për të thelluar temën e zgjedhur;
- Punëtori praktike për të përfunduar ose zgjeruar aktivitetet online;
- Prezantimet e nxënësve për të ndarë rezultatet e punës së tyre të përbashkët;
- Vizitat në kompani dhe vizita studimore për të lidhur mësimin me tregun e punës;
- Aktivitete praktike në mjediset shkollore;
- Vizita kulturore dhe aktivitete për ndërtimin e ekipit për të forcuar marrëdhëniet midis pjesëmarrësve.
Dita e fundit e lëvizshmërisë fizike duhet të përqendrohet në përmbledhjen e të gjitha aktiviteteve dhe rezultateve. Për të ofruar njohje formale të angazhimit, arritjeve dhe aftësive të fituara të pjesëmarrësve, rekomandohet të organizohet një ceremoni certifikimi. Ky aktivitet njeh angazhimin e pjesëmarrësve dhe rrit dukshmërinë e përgjithshme të projektit. Përveç kësaj, duhet të përgatitet paraprakisht një formular reagimi pasues për të ndihmuar në kuptimin e asaj që funksionoi mirë dhe për të identifikuar fushat për përmirësim në projektet e ardhshme.
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Mobiliteti fizik në Shqipëri kombinoi aktivitete akademike, bashkëpunuese dhe kulturore: Gjatë ditës së parë, nxënësit morën pjesë në aktivitetin “Bingo Njerëzore mbi kompetencat kyçe”, të cilin e gjetën veçanërisht tërheqës, pasi iu mundësoi të mësonin fakte interesante rreth njëri-tjetrit. Më pas, grupet finalizuan dhe prezantuan projektet e tyre të përbashkëta, duke shfaqur ide dhe qasje të ndryshme. Në mbrëmje, u organizua një natë kulturore, ku secili vend ndau traditat e tij dhe performoi këngë dhe valle tipike. Ditën e dytë, nxënësit u ndanë në grupe të kombinuara për të zhvilluar ide të reja biznesi dhe për të hartuar plane të thjeshta biznesi duke përdorur një model. Aktiviteti përfundoi me një prezantim të shkurtër para grupeve të tjera, duke forcuar aftësitë sipërmarrëse dhe ato transversale. Pas kësaj, u zhvillua një vizitë kulturore në qendrën të qytetit të Durrësit, duke përfshirë monumente historike dhe pika të tjera të rëndësishme. Gjatë ditës së fundit, u zhvillua prezantimi përfundimtar i rezultateve të mobilitetit të kombinuar në Europe House në Tiranë, i ndjekur nga Ceremonia e Certifikimit. Programi përfundoi me një tur kulturor në qendër të qytetit të Tiranës.
|
Lista e kontrollit:
Një projekt mobiliteti i kombinuar nuk përfundon me shkëmbimin fizik. Është e rëndësishme që përvoja të sjellë përsëri në klasë përmes aktiviteteve që fokusohen në reflektimin mbi atë që është mësuar gjatë javëve të zbatimit. Nxënësit mund të prezantojnë aktivitetet e kryera dhe të ndajnë impresionet mbi përvojën e të mësuarit me shokët e tyre në shkollë.
Kjo duhet të jetë gjithashtu faza kur mobiliteti njihet zyrtarisht brenda sistemit shkollor, për shembull duke u caktuar nota nxënësve, njohje jashtëkurrikulare ose digital badges/mikro credentials që vërtetojnë kompetencat e reja të fituara nga nxënësit. Në të njëjtën kohë, mësimdhënësit që morën pjesë në projekt mund të zhvillojnë seanca diskutimi për të vlerësuar pikat e forta dhe të dobëta të projektit. Kjo mund të bëhet në nivel lokal, midis mësimdhënësve të së njëjtës shkollë, por edhe në nivel transnacional, me kolegë nga shkolla/shkollat partnere. Rezultatet e arritura mund të nxisin ide të reja për projekte të ardhshme.
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Në Itali, pas takimit të kompensimit, nxënëst morën një notë në lëndën Sistemi Automatik, aktiviteti u shtua në portofolin dhe CV-në e tyre në platformën UNICA (relevante për provimin përfundimtar) dhe u njoh zyrtarisht si një aktivitet jashtëshkollor i PCTO-së. Së fundmi, analizimi i pyetësorëve dhe kryerja e një vetëvlerësimi të brendshëm ofron një bazë për iniciativa të ardhshme, të tilla si zhvillimi i aktiviteteve të reja me të njëjtat shkolla, zgjerimi i bashkëpunimit me partnerë të rinj ose eksplorimi i fushave të ndryshme lëndore. |
Lista e kontrollit:
Përvojat pilot të realizuara në kuadër të projektit DC VET tregojnë qartë se si mobiliteti i kombinuar mund ta pasurojë shkollat VET, duke integruar të nxënit në klasë me mjetet digjiitale dhe bashkëpunimin ndërkombëtar.
Një nga pikat e forta të formatit të lëvizshmërisë së kombinuar është fleksibiliteti i tij: projektet mund të përshtaten me sektorë të ndryshëm të shkollave VET, me prioritetet dhe oraret e tyre. Nga kjo përvojë u theksua se disa orë të kaluara së bashku fizikisht vlejnë sa disa sesione online, duke nënvizuar rëndësinë e kombinimit efektiv të të dy dimensioneve.
Mësimdhënësit ranë dakord që projektet e mobilitetit të kombinuar kanë një ndikim të thellë në të nxënit dhe zhvillimin e nxënësve. Një mësimdhënës u shpreh: “Ishte frymëzuese të bashkëpunoje me njerëz nga sfonda të ndryshme kulturore dhe arsimore, të shihje se si perspektiva të ndryshme mund të përputhen për të zgjidhur probleme, për të ndarë njohuri dhe për të krijuar ide të reja.” Nga këndështrimi i nxënësve, mobilitetet u përshkruan si përvoja shpërblyese, frymëzuese dhe argëtuese: ato përmirësuan kompetencat, inkurajuan shkëmbimin ndërkulturor dhe krijuan kujtime të paharrueshme. Siç shkroi një student: “Do t’i inkurajoj të tjerët të marrin pjesë në projekte të tilla nëse u jepet një mundësi sepse ishte një përvojë e mirë dhe mësova shumë (…). Pa dyshim do ta bëja përsëri.”
Këto rezultate konfirmojnë se mobiliteti i kombinuar nuk është vetëm një përgjigje ndaj sfidave të viteve të fundit, por edhe një qasje e qëndrueshme dhe inovative ndaj ndërkombëtarizimit. Duke kombinuar aktivitetet digjitale dhe fizike, shkollat mund të rrisin përfshirjen dhe të zgjerojnë mundësitë dhe kompetencat ndërkombëtare për një grup më të gjerë nxënësish dhe mësimdhënësish.
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Nëse dëshironi të përdorni modelin e pilotuar në projektin DC VET WB, mund ta shkarkoni këtu: Modeli_i Ditarit të Mobilitetit të Kombinuar Së fundmi, këtu mund të shihni të gjitha hapat dhe aktivitetet e kryera nga 3 grupet pilot: |
Pas krizës së COVID-19, Komisioni Evropian promovoi mobilitetin virtual dhe, në vitin 2021, prezantoi zyrtarisht mobilitetin e kombinuar në Udhëzimet e reja të Erasmus+ , duke e përcaktuar atë si: “Çdo periudhë studimi ose praktikë jashtë vendit me çdo kohëzgjatje mund të realizohet si një mobiliteti të kombinuar. Mobiliteti i kombinuar është një kombinim i mobilitetit fizik me një komponent virtual që mundëson një shkëmbim bashkëpunues të të nxënit online dhe punës në grup”.
Brenda këtij kuadri, një nga qëllimet kryesore të Zhvillimi i Kapaciteteve për Sistemet e Arsimit dhe Aftësimit Profesional (AAP-së) në Ballkanin Perëndimor , Projekti Erasmus+ (DC-VET WB) ka për qëllim të fuqizojë strategjitë e ndërkombëtarizimit të shkollave VET në të gjithë Ballkanin Perëndimor.
Për të arritur këtë objektiv, ky projekt për ndërtimin e kapaciteteve, që përfshin shtatë organizata partnere nga Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Finlanda, Italia, Kosova, Spanja dhe Mali i Zi, zhvilloi një Kurs e-learning mbi ndërkombëtarizimin për stafin e shkollave VET, i cili është testuar në shkollat VET të Ballkanit Perëndimor. Ndërkohë, partnerët e projetit DC-VET WB identifikuan shtatë shkolla VET që do të përfshihen në pilotimin e tre projekteve të mobilitetit të kombinuar të përqendruara në tema relevante dhe të përbashkëta:
- IT dhe automatizim,
- Energjitë të gjelbra,
- Aftësi ndërvepruese.
Zbatimi i mobiliteteve eksperimentale u zhvillua nga nëntori 2024 deri në maj 2025 me pesë ditë mobiliteti fizik në Shqipëri me nga dy nxënës dhe një person shoqërues nga secili vend, për finalizimin e projektit të tyre të kombinuar nga data 15 deri më 19 shtator 2025.Këto udhëzime hap pas hapi kapin këto tre përvoja, duke ofruar njohuri konkrete dhe rekomandime praktike me qëllim frymëzimin dhe mbështetjen e shkollave të tjera VET në zhvillimin dhe zbatimin e iniciativave të tyre të mobilitetit të kombinuar në të ardhmen.
Hapi i parë në hartimin e projekteve të mobilitetit të kombinuar është përcaktimi i fushës/fushave tematike që janë relevante për fushën e studimit të shkollës suaj të VET dhe që përshtaten mirë në kurrikulat e tyre.
Pasi të përcaktohet fusha tematike, hapi tjetër është gjetja e shkollës/shkollave më të përshtatshme VET që ndajnë të njëjtin interes ose të ngjashëm me atë fushë dhe identifikimi i mësimdhënësit kryesor. Për të ndarë idenë tuaj me mësimdhënësit të tjerë, ne sugjerojmë:
- Për të krijuar një dosje online që përmban dokumente kërkimi në të cilat përshkruani fushën tematike në të cilën dëshironi të përqendroheni dhe idenë tuaj të projektit.
- Të organizoni takime dypalëshe me mësimdhënësin kryesor të shkollës/shkollave të tjera për të diskutuar pikëpamjen e tyre mbi temën dhe për të rënë dakord mbi perimetrin e projektit tuaj në lidhje me fushat tematike, problemet që duhen trajtuar dhe objektivat.
Në këtë hap është thelbësore të jeni të hapur ndaj perspektivave të shkollave të tjera, ideja juaj e projektit duhet të jetë e fokusuar, por mjaft fleksibile për të përfshirë nevojat e organizatës/organizatave të tjera. Kjo është thelbësore për të siguruar angazhimin e të gjitha palëve të përfshira.
Në projektin DC VET WB, shkollat reflektuan mbi temat e mundshme për punë të përbashkët dhe identifikuan tre fusha të përbashkëta tematike: elektronika, energjia e qëndrueshme, automatizimi, TIK dhe aftësitë transversale/kompetencat kyçe. Projektet e mobilitetit të kombinuar mund të aplikohen në të gjitha fushat e studimit sipas sektorëve dhe prioriteteve të ndryshme të shkollave VET , siç janë shëndetësia dhe kujdesi social, bujqësia dhe teknologjia ushqimore, turizmi dhe mikpritja, ndërtimi, media dhe komunikimi, dizajni dhe moda, ose sipërmarrja dhe dixhitalizimi.
| Praktikë e mirë nga projekti VET i DC-së
Fushat tematike të përcaktuara nga secili grup shkollash të përfshira në projektin DC VET WB |
|
|---|---|
| Zona tematike | Vendet e përfshira |
|
|
|
|
|
|
Lista kontrolluese
Sipas objektivave të përcaktuara dhe rezultateve të pritshme përfundimtare, shkollat partnere hartojnë aktivitetet specifike që do të zbatohen offline (në shkollë ose në kontekstin lokal) dhe online (me shkollën/shkollat partnere) në një rrugëtim koherent për nxënësit e përfshirë. Për të koordinuar këtë proces, rekomandohet të organizohen një ose më shumë takime mes mësimdhënësve të përfshirë për të:
- t’i përkthejnë objektivat e projektit në aktivitete konkrete offline dhe online, duke krijuar një program që përfshin një përshkrim të shkurtër për secilën prej tyre;
- të përcaktojnë rolet dhe përgjegjësitë brenda secilës shkollë për aktivitetet e ndryshme, të shkëmbejnë kontaktet dhe të identifikojnë protokollet e komunikimit;
- të bien dakord për afatin kohor dhe datat e përbashkëta për sesionet online dhe aktivitetet fizike.
Zgjidhni me kujdes kur dhe si të kombinoni dy komponentët e një projekti të mobilitetit të kombinuar: pjesën online dhe atë fizike. Mund të ketë 3 mënyra kryesore të organizimit për një projekt që përfshin vetëm një mobilitet fizik.
Opsioni 1: Filloni me mobilitetin fizik për të nisur projektin dhe vazhdoni punën përmes takimeve online të organizuara më pas.
Opsioni 2: Organizoni mobilitetin fizik në mes të projektit, me sesione online para dhe pas tij. Kjo do t’u mundësojë nxënësve të përgatiten me aktivitete paraprake para takimit fizik, të forcojnë bashkëpunimin gjatë mobilitetit dhe të finalizojnë punën me një sesion të fundit takimesh online.
Opsioni 3: Organizoni mobilitetin fizik në fund të projektit. Ky format ju jep më shumë kohë të punoni me nxënësit përmes sesioneve online dhe të ndërtoni marrëdhënie mes tyre. Mobiliteti fizik në fund shërben si një ngjarje për të paraqitur rezultatet, për të nxjerrë përfundimet dhe për të finalizuar aktivitetet.
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Sipas tre mobiliteteve të kombinuara pilot, mesatarja e aktiviteteve online është rreth 4 takime, por është e rëndësishme të theksohet se nuk ka një minimum ose maksimum të takimeve online me nxënësit. Kjo varet nga nevojat e mësimdhënësve dhe të vetë projektit. Në grupin që punonte mbi aftësitë transversale, shkollat ranë dakord për një seri seancash online me lehtësues të ndryshëm, duke ndjekur këtë strukturë:
|
Sfidat dhe këshillat:
- Orari: Përputhja e orareve mes shkollave të ndryshme mund të jetë sfiduese. Për këtë arsye, gjatë zbatimit të projektit, grupi i përmendur më sipër u takua online vetëm tre herë, në vend të katër herëve të planifikuara. Për këtë arsye, rekomandohet që datat të përcaktohen që në fillim, duke përdorur mjete si Doodle për të koordinuar disponueshmërinë. Gjithashtu nevojitet fleksibilitet, pasi kalendarët shkollorë mund të përfshijnë javë praktike ose aktivitete të papritura që kërkojnë riorganizim.
- Pyetësori para-aktivitetit:Në këtë fazë mund të përgatitet një pyetësor para-aktivitetit dhe të ndahet me nxënëst në mënyrë që të verifikohen pritjet e tyre. Këtu formulari google i përdorur nga grupi i Automatizimit / IT-së
Lista e kontrollit:
Tani që korniza e projektit të mobilitetit të kombinuar është përcaktuar, është koha për të reflektuar mbi aspektet praktike, siç është përcaktimi se cila klasë dhe sa nxënës do të përfshihen në aktivitete. Numri i pjesëmarrësve të përfshirë mund të ndryshojë në varësi të fushëveprimit të aktiviteteve të planifikuara të projektit dhe burimeve të disponueshme (për mobilitet). Në disa raste, projektet mund të përfshijnë pjesëmarrjen e klasave të tëra ose delegacione nxënësish. Duhet të merren parasysh edhe faktorë të tjerë në këtë fazë: për shembull, nëse mobiliteti fizik zhvillohet në vitin pasues akademik, atëherë nxënësit e vitit të fundit nuk duhet të përfshihen.
Është gjithashtu e rëndësishme të vendosen kanalet dhe mjetet e komunikimit: më të zakonshmet janë email-et e rregullta dhe një dosje e përbashkët në Google Drive, por mund të përdoren edhe mjete të tjera sipas preferencave të shkollës. Platforma E-Twinning, e cila tani është bashkuar në European School Education Platform, mbetet një mjet shumë i vlefshëm për shkollat në strukturimin e projekteve të tyre të kombinuara.
Mbi të gjitha, duhet të përcaktoni platformën e komunikimit online që do të përdorni, për shembull: Zoom, Google Meet, Teams, etj.
Për më tepër, përcaktoni se çfarë lloj materiali do t’ju nevojitet dhe nëse ky material duhet të jetë i disponueshëm në të gjitha shkollat, në mënyrë që aktivitetet të realizohen me sukses. Sa më shumë që projekti juaj të fokusohet në lëndë teknologjike ose STEM, aq më e lartë është mundësia që të nevojiten pajisje të veçanta.
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Për secilin projekt të mobilitetit të kombinuar u krijua një dosje specifike në Google Drive për të: ngarkuar materialet punës (prezantime dhe fotografi). Ditari i Mobilitetit të Kombinuar: Ky dokument lejon shkollat VET të ndjekin përparimin e projekteve të mobilitetit të kombinuar, duke shtuar një emër të shkurtër të aktivitetit, statusin (përfunduar, në proces ose i papërfunduar), nëse aktiviteti ishte online apo offline, një përshkrim dhe link ose fotografi të lidhur. Dokumenti ndahet në katër pjesë që lidhen me fazën e planifikimit, bashkëpunimin online, mobilitetin fizik dhe vlerësimin. Në fund të udhëzimeve hap pas hapi, është i disponueshëm një model i gatshëm. Një grup gjithashtu krijoi një hapësirë në Google Classroom për të koordinuar më mirë nxënësit dhe mësimdhënësit. Sa i përket materialeve, grupet IT/Automatizim dhe Energjia e Gjelbër përdorën një biçikletë, laptopë, panele diellore, kabllo, një dinamo, një bord Arduino R4 WiFi dhe një sensor DHT11. |
Sfidat dhe këshillat
- Pajisjet: Mund të ndodhë që disa materiale të mos jenë të disponueshme në të dyja shkollat. Për shembull, në grupin e Energjisë së ripërtëritshme, një aktivitet i përbashkët nuk ishte i realizueshëm për shkak të mungesës së paneleve fotovoltaike në shkollat boshnjake. Kjo sfidë u zgjidh duke rënë dakord për të kryer aktivitete plotësuese nën temën e përbashkët Energjitë e gjelbra në shkollat VET:
– krijimi i një panelet fotovoltaike diellore në shkollën spanjolle;;
– ndërtimi i gjeneratorëve me biçikletë në shkollën boshnjake;
– kryerja e një aktiviteti kërkimor për energjinë diellore në çatitë shkollës boshnjake.
- Barriera gjuhësore: Këshillohet që të kërkohet një nivel minimal i njohurisë së gjuhës angleze (B1) për nxënësit dhe mësimdhënësit pjesëmarrës për të siguruar komunikim të qetë dhe pjesëmarrje aktive gjatë aktiviteteve online dhe fizike. Nëse nuk është e mundur, një koleg me një nivel të mirë të anglishtes duhet të mbështesë duke përkthyer në gjuhën amtare.
- Ndryshimi i stafit: Mund të ndodhë që mësimdhënësi kryesor të mos mund ta ndjekë projektin e mobilitetit të kombinuar për gjithë periudhën për shkak të mbingarkesës dhe angazhimeve të tjera shkollore. Në raste të tilla, rekomandohet të caktoni një mësimdhënës tjetër me më shumë disponueshmëri dhe të siguroheni që ai të marrë të gjithë informacionin e nevojshëm, duke përfshirë qasjen në Ditarin e Mobilitetit të Kombinuar, për të ruajtur vazhdimësinë e projektit.
Lista e kontrollit:
Komponenti virtual (online) është elementi qendror i mobilitetit të kombinuar dhe mund të zhvillohet para, gjatë, ose pas mobilitetit fizik, në varësi të rrugëtimit të përcaktuar në Hapin 3. Për të siguruar një përvojë mësimore online të qetë dhe me kuptim, mund të kombinoni aktivitete sinkrone dhe asinkrone për të ruajtur fleksibilitetin dhe përfshirjen e nxënësve.
Shembuj të aktiviteteve sinkrone:
- Lojëra ice-breaker dhe aktivitete për ndërtimin e ekipit për të krijuar besim midis nxënësve;
- Mësime virtuale për të prezantuar ose eksploruar së bashku temat e projektit;
- Diskutime dhe debate në grup me mësimdhënës ose ekspertë të jashtëm;
- Detyra bashkëpunuese në ekipe me përbërje ndëkombëtare;
- Takime të rregullta për të monitoruar progresin dhe për mbështetje të nxënësve;
- Zhvillimi i prototipeve;
- Krijimi i prezantimeve të përbashkëta.
Në fund të çdo sesioni online, rekomandohet të organizohet një përmbledhje për të shpjeguar atë që u bë dhe për të dhënë detyrat për sesionet e ardhshme. Gjithashtu, duhet të mblidhet feedback nga nxënësit për të përmirësuar sesionet e punës që pasojnë. Feedback-u mund të përfshijë pyetje mbi përshtypjen e përgjithshëme, atë që nxënësit mësuan dhe çfarë mund të përmirësohet.
Aktivitete asinkrone (detyra me ritëm të pavarur) mund të përdoren për të thelluar punën dhe për t’u përgatitur për sesionin e ardhshëm sinkron së bashku me nxënësit e tjerë. Disa shembuj aktivitetesh:
- Shikimi i mësimeve ose tutorialeve të regjistruara, duke përfshirë videot e bëra nga nxënës të shkollës/shkollave të tjera si pjesë e projektit mësimor;
- Përfundimi i detyrave kërkimore ose detyrave të tjera, të cilat do të ndahen më pas online;
- Ngarkimi i detyrave ose punës së projektit të kryer në nivel lokal (për shembull, një përshkrim i qytetit ku ndodhet shkolla, për t’u ndarë me shkollën/shkollat e tjera);
- Përdorimi i mjeteve bashkëpunuese (p.sh. dokumente të përbashkëta, tabela dixhitale, aplikacione për menaxhimin e projekteve).
Roli i mësimdhënësve
Në këtë fazë, mësimdhënësit nga vende të ndryshme duhet të planifikojnë aktivitetet së bashku dhe të prezantojnë sesionet e punës me ligjërata ose prezantime, kur është e nevojshme. Më e rëndësishmja, roli i mësimdhënësve është të lehtësojnë ndërveprimin mes nxënësve nga vende të ndryshme, të cilët mund të hasin vështirësi për shkak të mjetit online dhe barrierave gjuhësore. Gjithashtu, mësimdhënësit duhet të jenë të gatshëm të zgjidhin problemet teknike, të gjejnë alternativa në rast problemi dhe të ofrojnë feedback konstruktiv.
Në fund, pas aktiviteteve, mësimdhënësit duhet të përmbledhin rezultatet dhe të ndjekin aktivitetet në mjetet e dedikuara, si Ditari i Mobilitetit të Kombinuar ose instrumente të tjera digjitale (p.sh. platforma e-Twinning, Google Classroom, etj.).
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Për aktivitetin icebreaker, grupi i Automatizimit përdori një tabelë Miro, ku secili nxënës mund të prezantohej duke shkruar emrin dhe disa hobi ose tipare kryesore. Takimet e ardhshme mund të planifikohen në javën ose muajin e ardhshëm, sipas preferencave dhe nevojave të shkollave. E rëndësishme është të sigurohet koherenca me aktivitetet offline për të arritur objektivat e projektit. Për shembull, në rastin e një projekti mbi aftësitë transversale, çdo vend prezantoi planin e tyre të biznesit.
|
Sfidat dhe këshillat
- Bashkëpunimi mes nxënësve nga vende të ndryshme: Bashkëpunimi virtual mund të jetë sfidues, pasi është më e vështirë për nxënësit të njohin njëri-tjetrin dhe të krijojnë një klimë besimi. Për këtë arsye, rekomandohet fuqimisht përdorimi i mjeteve interaktive gjatë takimeve online. Për shembull, një grup përdori një kuiz Kahoot mbi sistemin MQTT dhe IoT për të verifikuar përparimin e nxënësve dhe në të njëjtën kohë për të krijuar një ambient argëtues.
- Probleme me internetin dhe problemet teknike: Gjatë sesioneve online mund të ndodhin probleme teknike, si lidhje të paqëndrueshme interneti ose mikrofonë që nuk funksionojnë. Për të parandaluar këtë, rekomandohet të kontrollohen parametrat e mikrofonit dhe lidhja me internetin gjatë takimeve të mësimdhënësve përpara nisjes së aktiviteteve me nxënësit.
Lista e kontrollit:
Gjatë përgatitjes së mobilitetit fizik, i cili mund të planifikohet para, gjatë, ose pas aktiviteteve online, në varësi të rrugëtimit të mobilitetit të kombinuar të përcaktuar në Hapin 3, është e rëndësishme të ndiqen këto hapa:
- Shkolla pritëse ndan një paketë informacioni me informacion praktik (akomodimi, opsionet e transportit dhe kontaktet lokale) dhe një formular regjistrimi;
- Organizohen një takim online para nisjes me të gjithë pjesëmarrësit për të prezantuar agjendën paraprake, për të rishikuar infokit-in dhe për të mbledhur të dhënat e regjistrimit;
- Çdo shkollë e përfshirë në projekt kujdeset për logjistikën, siç është blerja e biletave të fluturimit ose autobusit dhe rezervimi i akomodimit, në përputhje me buxhetin e projektit;
- Nëse është e nevojshme, përgatitni dokumentet Erasmus+ (për shembull, Marrëveshjen e Mësimit dhe Marrëveshjen e Mobilitetit);
- Mësimdhënësit finalizojnë agjendën dhe aktivitetet përkatëse.
Gjatë mobilitetit fizik, mund të organizohen një gamë e gjerë aktivitetesh, të tilla si:
- Aktivitet për ice-breaking;
- Mësime teorike për të thelluar temën e zgjedhur;
- Punëtori praktike për të përfunduar ose zgjeruar aktivitetet online;
- Prezantimet e nxënësve për të ndarë rezultatet e punës së tyre të përbashkët;
- Vizitat në kompani dhe vizita studimore për të lidhur mësimin me tregun e punës;
- Aktivitete praktike në mjediset shkollore;
- Vizita kulturore dhe aktivitete për ndërtimin e ekipit për të forcuar marrëdhëniet midis pjesëmarrësve.
Dita e fundit e lëvizshmërisë fizike duhet të përqendrohet në përmbledhjen e të gjitha aktiviteteve dhe rezultateve. Për të ofruar njohje formale të angazhimit, arritjeve dhe aftësive të fituara të pjesëmarrësve, rekomandohet të organizohet një ceremoni certifikimi. Ky aktivitet njeh angazhimin e pjesëmarrësve dhe rrit dukshmërinë e përgjithshme të projektit. Përveç kësaj, duhet të përgatitet paraprakisht një formular reagimi pasues për të ndihmuar në kuptimin e asaj që funksionoi mirë dhe për të identifikuar fushat për përmirësim në projektet e ardhshme.
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Mobiliteti fizik në Shqipëri kombinoi aktivitete akademike, bashkëpunuese dhe kulturore: Gjatë ditës së parë, nxënësit morën pjesë në aktivitetin “Bingo Njerëzore mbi kompetencat kyçe”, të cilin e gjetën veçanërisht tërheqës, pasi iu mundësoi të mësonin fakte interesante rreth njëri-tjetrit. Më pas, grupet finalizuan dhe prezantuan projektet e tyre të përbashkëta, duke shfaqur ide dhe qasje të ndryshme. Në mbrëmje, u organizua një natë kulturore, ku secili vend ndau traditat e tij dhe performoi këngë dhe valle tipike. Ditën e dytë, nxënësit u ndanë në grupe të kombinuara për të zhvilluar ide të reja biznesi dhe për të hartuar plane të thjeshta biznesi duke përdorur një model. Aktiviteti përfundoi me një prezantim të shkurtër para grupeve të tjera, duke forcuar aftësitë sipërmarrëse dhe ato transversale. Pas kësaj, u zhvillua një vizitë kulturore në qendrën të qytetit të Durrësit, duke përfshirë monumente historike dhe pika të tjera të rëndësishme. Gjatë ditës së fundit, u zhvillua prezantimi përfundimtar i rezultateve të mobilitetit të kombinuar në Europe House në Tiranë, i ndjekur nga Ceremonia e Certifikimit. Programi përfundoi me një tur kulturor në qendër të qytetit të Tiranës.
|
Lista e kontrollit:
Një projekt mobiliteti i kombinuar nuk përfundon me shkëmbimin fizik. Është e rëndësishme që përvoja të sjellë përsëri në klasë përmes aktiviteteve që fokusohen në reflektimin mbi atë që është mësuar gjatë javëve të zbatimit. Nxënësit mund të prezantojnë aktivitetet e kryera dhe të ndajnë impresionet mbi përvojën e të mësuarit me shokët e tyre në shkollë.
Kjo duhet të jetë gjithashtu faza kur mobiliteti njihet zyrtarisht brenda sistemit shkollor, për shembull duke u caktuar nota nxënësve, njohje jashtëkurrikulare ose digital badges/mikro credentials që vërtetojnë kompetencat e reja të fituara nga nxënësit. Në të njëjtën kohë, mësimdhënësit që morën pjesë në projekt mund të zhvillojnë seanca diskutimi për të vlerësuar pikat e forta dhe të dobëta të projektit. Kjo mund të bëhet në nivel lokal, midis mësimdhënësve të së njëjtës shkollë, por edhe në nivel transnacional, me kolegë nga shkolla/shkollat partnere. Rezultatet e arritura mund të nxisin ide të reja për projekte të ardhshme.
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Në Itali, pas takimit të kompensimit, nxënëst morën një notë në lëndën Sistemi Automatik, aktiviteti u shtua në portofolin dhe CV-në e tyre në platformën UNICA (relevante për provimin përfundimtar) dhe u njoh zyrtarisht si një aktivitet jashtëshkollor i PCTO-së. Së fundmi, analizimi i pyetësorëve dhe kryerja e një vetëvlerësimi të brendshëm ofron një bazë për iniciativa të ardhshme, të tilla si zhvillimi i aktiviteteve të reja me të njëjtat shkolla, zgjerimi i bashkëpunimit me partnerë të rinj ose eksplorimi i fushave të ndryshme lëndore. |
Lista e kontrollit:
Përvojat pilot të realizuara në kuadër të projektit DC VET tregojnë qartë se si mobiliteti i kombinuar mund ta pasurojë shkollat VET, duke integruar të nxënit në klasë me mjetet digjiitale dhe bashkëpunimin ndërkombëtar.
Një nga pikat e forta të formatit të lëvizshmërisë së kombinuar është fleksibiliteti i tij: projektet mund të përshtaten me sektorë të ndryshëm të shkollave VET, me prioritetet dhe oraret e tyre. Nga kjo përvojë u theksua se disa orë të kaluara së bashku fizikisht vlejnë sa disa sesione online, duke nënvizuar rëndësinë e kombinimit efektiv të të dy dimensioneve.
Mësimdhënësit ranë dakord që projektet e mobilitetit të kombinuar kanë një ndikim të thellë në të nxënit dhe zhvillimin e nxënësve. Një mësimdhënës u shpreh: “Ishte frymëzuese të bashkëpunoje me njerëz nga sfonda të ndryshme kulturore dhe arsimore, të shihje se si perspektiva të ndryshme mund të përputhen për të zgjidhur probleme, për të ndarë njohuri dhe për të krijuar ide të reja.” Nga këndështrimi i nxënësve, mobilitetet u përshkruan si përvoja shpërblyese, frymëzuese dhe argëtuese: ato përmirësuan kompetencat, inkurajuan shkëmbimin ndërkulturor dhe krijuan kujtime të paharrueshme. Siç shkroi një student: “Do t’i inkurajoj të tjerët të marrin pjesë në projekte të tilla nëse u jepet një mundësi sepse ishte një përvojë e mirë dhe mësova shumë (…). Pa dyshim do ta bëja përsëri.”
Këto rezultate konfirmojnë se mobiliteti i kombinuar nuk është vetëm një përgjigje ndaj sfidave të viteve të fundit, por edhe një qasje e qëndrueshme dhe inovative ndaj ndërkombëtarizimit. Duke kombinuar aktivitetet digjitale dhe fizike, shkollat mund të rrisin përfshirjen dhe të zgjerojnë mundësitë dhe kompetencat ndërkombëtare për një grup më të gjerë nxënësish dhe mësimdhënësish.
| Praktikë e mirë nga projekti DC VET WB
Nëse dëshironi të përdorni modelin e pilotuar në projektin DC VET WB, mund ta shkarkoni këtu: Modeli_i Ditarit të Mobilitetit të Kombinuar Së fundmi, këtu mund të shihni të gjitha hapat dhe aktivitetet e kryera nga 3 grupet pilot: |
